Etapy rozwoju mowy dziecka od urodzenia do szóstego roku życia

WIEK W MIESIACACH

ROZWÓJ MOWY W PIERWSZYM ROKU ŻYCIA

0 -1 miesiąc

• Pierwszym  sygnałem głosowym tuż po urodzeniu jest płacz dziecka;
• Po przez płacz  dziecko komunikuje się z otoczeniem,  komunikuje swoje potrzeby( głód, ból, zimno);
• Płacz jest również ćwiczeniem narządu oddechowego;

2 -3 miesiąc

• Pojawiają się wokalizacje pierwszych samogłosek, oraz dźwięki „gardłowe” „k,g,ch”( jest to tzw. głużenie).
• Te pierwsze wokalizacje mają charakter odruchowy, nie przypominają one jeszcze ludzkiej mowy, pojawiają się niezależnie od tego czy dziecko słyszy, czy nie.
• Około 2 miesiąca życia dziecko odpowiada uśmiechem na uśmiech.
• Uspokaja się na głos matki lub ojca.
• Śpiąc w cichym pomieszczeniu porusza się lub budzi przy głośnych dźwiękach.

5- 6 miesiąc

• Dziecko zaczyna gaworzyć  – tzn. wymawia ciągi sylab ma-ma, ba-ba, pa-pa,ta-ta), które nie mają jeszcze określonego znaczenia, w późniejszym czasie  będzie budowało  z nich pierwsze  proste wyrazy (takie  jak: mama, baba, tata, papa).
• Zwraca się w kierunku  źródła dźwięku.
• Lubi grzechotki, pozytywki i zabawki dźwiękowe,
• Jest wrażliwe na melodię i intonację głosu osoby dorosłej.

9 -10 miesiąc

• Pojawia się  gaworzenie samonaśladowcze , dziecko słuchając własnych realizacji zaczyna je powtarzać( brak takich zachowań może wskazywać na zaburzenia rozwoju mowy, w tym uszkodzenia słuchu).

• Reaguje na swoje imię oraz rozumie proste wypowiedzi o zabarwieniu emocjonalnym poparte gestem ( np. brawo)
• Kieruje głowę w kierunku osób mówiących ,włącza  swoje gaworzenie do rozmowy, używa własnego głosu chcąc zwrócić na siebie uwagę.
• Zwraca głowę w kierunku dźwięku.
• Pojawia  się gest wskazywania palcem.

WIEK W MIESIĄCACH

ROZWÓJ MOWY W DRUGIM ROKU ŻYCIA

13-16  miesiąc

• Używa coraz większej ilości znaczących słów.
• Posługuje się nazwami przedmiotów, czynności dotyczących najbliższego otoczenia.
• Wypowiada wyrazy zbudowane głównie z sylab otwartych.
• Używa wyrażeń dźwiękonaśladowczych.
• Upraszcza słowa wymawiając pierwszą lub końcowa sylabę.
• Słowo zastępuje całe zdanie.
• Doskonalą się zdolności dzielenia uwagi z dorosłymi.

18 miesiąc

• Obserwuje się dalszy rozwój słownictwa.
• Nadal przeważają wypowiedzi jednowyrazowe, wyrażenia dźwiękonaśladowcze.
• Używa własnych tworów językowych dla określenia rzeczy lub sytuacji.
• Rozumie proste zdania ( głównie polecenia i zakazy).

24 miesiąc

• Pojawiają się wypowiedzi dwuwyrazowe np. (mama „am’)
• Wzrasta poziom rozumienia wypowiedzi dorosłych.
• Na polecenie pokazuje znane sobie przedmioty( np. zabawki, zwierzęta, ubrania, części ciała)  oraz proste czynności.
• Nazywa to czego potrzebuje lub co go interesuje.
• Wymawia wszystkie samogłoski oraz następujące spółgłoski „m,p,b,f w,t,d,n,k,g, ś,ź,ć”
• Dziecko mówi w trzeciej osobie lp.
• Miesza formy gramatyczne i części mowy.
• Mówi często do siebie lub swoich zabawek.

WIEK W LATACH

ROZWÓJ MOWY W TRZECIM ROKU ŻYCIA

3 rok życia

• Dziecko 3-letnie rozumie i spełnia proste polecenia słowne .
• Obserwuje się wzrost zasobu słownikowego.
• Wypowiada proste zdania, które stopniowo stają się coraz dłuższe.
• Mówi chętnie i dużo o tym co aktualnie widzi, mówi do siebie gdy się bawi.
• Zaciekawione światem zadaje pytania.
• Nadal używa tworów językowych, czyli neologizmów, upraszcza słowa.
• Wypowiada wszystkie głoski z  poprzedniego okresu pojawia się głoska „l” czasami mogą pojawić się głoski s,z,c,dz
• Stopniowo zanika język dziecięcy.
• Wzrasta sprawność komunikacyjna i społeczna.

WIEK W LATACH

ROZWÓJ MOWY W CZWARTYM ROKU ŻYCIA

4 rok życia

• Stały wzrost słownictwa powoduje, że wypowiedzi są coraz dłuższe.
• Rozumie i wykonuje polecenia także te , które zawierają wyrażenia przyimkowe ( na, w, pod, za, obok).
• Buduje zdania rozwinięte i złożone.
• Używa wyrazów nazywających cech przedmiotów ( przymiotniki, przysłówki), pojawiają się wyrazy mające zabarwienie emocjonalne ( np. niesamowite,  wspaniale).
• Rozpoznaje i nazywa kolory.
• Obserwuje się spadek neologizmów dziecięcych oraz błędów gramatycznych.
• Lawinowo wzrasta liczba pytań –  dziecko pyta nie tylko co to? Ale jakie to jest, po co , dlaczego?
• Potrafi opowiedzieć  krótką bajkę lub zdarzenie.
• Poprawnie wypowiada głoski s,z,c,dz.
• Mogą pojawić się głoski „sz,ż,cz dż”.
• Mowa jest zrozumiała dla obcego otoczenia.

WIEK W LATACH

ROZWÓJ MOWY W PIĄTYM , SZÓSTYM  ROKU ŻYCIA

5,6 rok życia

• W pełni ukształtowany jest system fonetyczno – fonologiczny tzn. dziecko powinno prawidłowo wypowiadać wszystkie głoski języka polskiego w tym również te najtrudniejsze (sz,ż,cz,dż) oraz głoskę „r”
• Wzrasta zdolność opowiadania, chętnie opowiada o przebiegu jakiegoś zdarzenia.
• W swoich wypowiedziach uwzględnia kolejność zdarzeń i zależności przyczynowo- skutkowe.
• Swobodne nazywa  relacje przestrzenne.
• Potrafi opisywać przedmioty podając ich charakterystyczne cechy oraz możliwości zastosowania..
• Swobodne operuje elementami słownikowymi i gramatycznymi systemu językowego . Wypowiedzi są poprawne pod względem logicznym i gramatycznym.